Nature of Economics

 Nature of Economics

* Positive Science

* Normative Science

अर्थशास्त्राचा स्वभाव:

 * सकारात्मक आणि

 * प्रामाण्यिक शास्त्र

Economics is considered both a positive science and a normative science, depending on the type of questions it addresses. Here's a detailed explanation of these two aspects:

1. Positive Science in Economics

Nature: Positive economics is descriptive and fact-based. It focuses on explaining economic phenomena as they are, without making judgments or prescriptions. It deals with "what is" or "what will happen" under certain conditions.

Objective: The goal is to establish cause-and-effect relationships in economic behavior using data and empirical evidence. Positive economics seeks to describe how the economy operates and predict outcomes based on observable facts.

Statements: Positive statements can be tested, verified, or falsified by referring to empirical evidence.

Examples:

"An increase in the price of gasoline will lead to a decrease in its demand."

"If the government raises income taxes, disposable income will fall, and consumption may decrease."

Characteristics of Positive Economics:

Objective and Testable: Focuses on factual information that can be proven or disproven.

Empirical Approach: Based on data and statistics.

Neutral: Does not involve opinions, values, or moral judgments.

2. Normative Science in Economics

Nature: Normative economics is prescriptive and value-based. It deals with "what ought to be" and involves subjective judgments about what economic policies or conditions should be in place.

Objective: The aim of normative economics is to suggest policies or decisions based on ethical, moral, or societal goals. It incorporates opinions about economic fairness, equity, and justice.

Statements: Normative statements are opinion-based and cannot be tested or verified solely by data, as they are rooted in value judgments.

Examples:

"The government should reduce income inequality by increasing taxes on the rich."

"Healthcare should be free for everyone, as it is a basic human right."

Characteristics of Normative Economics:

Subjective and Opinion-Based: Includes value judgments about what is desirable or what policies should be pursued.

Policy-Oriented: Focuses on recommending actions based on ethical or social goals.

Debatable: Normative statements often lead to debates since they are based on personal or societal beliefs, which can vary.

Key Differences between Positive and Normative Economics

Positive Economics is objective and deals with facts. It answers questions like "What is?" or "What will happen?" based on data and observable outcomes.

Normative Economics is subjective and deals with opinions. It answers questions like "What should be?" or "What ought to happen?" based on ethical or moral reasoning.

Importance in Economics:

Positive economics helps in understanding the functioning of the economy by analyzing actual outcomes and making predictions.

Normative economics is crucial for shaping policies by incorporating societal values and goals into economic decision-making. It influences debates on income inequality, environmental protection, taxation, and social welfare programs.

In summary, economics as a positive science is concerned with explaining how the economy works using empirical evidence, while as a normative science, it focuses on prescribing what economic policies should be adopted based on ethical and value judgments. Both aspects are important, as they complement each other in policy-making and understanding economic issues.

अर्थशास्त्राचा स्वभाव:

सकारात्मक आणि

प्रामाण्यिक शास्त्र

अर्थशास्त्राला दोन पैलूंनी पाहिले जाते: सकारात्मक शास्त्र आणि प्रामाण्यिक शास्त्र, कारण हे विविध प्रकारच्या प्रश्नांना उत्तर देते. हे दोन्ही पैलू काय आहेत, ते खालीलप्रमाणे समजून घेऊया:

१. अर्थशास्त्रातील सकारात्मक शास्त्र (Positive Science)

स्वभाव: सकारात्मक अर्थशास्त्र वर्णनात्मक (descriptive) आणि तथ्याधारित असते. हे आर्थिक घडामोडींचे वर्णन करते तशा जशा त्या आहेत, आणि त्यावर कोणतेही मूल्यांकन किंवा सल्ले देत नाही. हे "काय आहे" किंवा "काय होईल" यावर लक्ष केंद्रित करते.

उद्दिष्ट: सकारात्मक अर्थशास्त्राचे उद्दिष्ट आर्थिक वर्तनामध्ये कारण-परिणाम संबंध शोधणे आहे, जे डेटावर आणि अनुभवांवर आधारित असते. याचा हेतू म्हणजे अर्थव्यवस्था कशी कार्य करते हे समजून घेणे आणि निरीक्षणीय तथ्यांच्या आधारावर भविष्यवाणी करणे.

उदाहरणे:

"गॅसोलिनच्या किमतीत वाढ झाल्यास त्याच्या मागणीमध्ये घट होईल."

"जर सरकारने उत्पन्न कर वाढवले तर डिस्पोजेबल उत्पन्न कमी होईल, आणि खाजगी उपभोग घटू शकतो."

सकारात्मक अर्थशास्त्राचे गुणधर्म:

उद्देशपूर्ण आणि तपासणीय: तथ्यांच्या आधारावर ते सिद्ध किंवा खोटे ठरवले जाऊ शकते.

अनुभवसिद्ध दृष्टिकोन: हे डेटा आणि आकडेवारीवर आधारित असते.

तटस्थ: यात कोणत्याही प्रकारच्या व्यक्तिगत मतांचे, मूल्यांचे किंवा नैतिक निर्णयांचे योगदान नसते.

२. अर्थशास्त्रातील प्रामाण्यिक शास्त्र (Normative Science)

स्वभाव: प्रामाण्यिक अर्थशास्त्र प्रिस्क्रिप्टिव (prescriptive) आणि मूल्याधारित असते. हे "काय असायला हवे" यावर लक्ष केंद्रित करते, आणि ते आर्थिक धोरण किंवा परिस्थिती कशी असावी याबद्दल व्यक्तिनिष्ठ (subjective) निर्णय घेतो.

उद्दिष्ट: प्रामाण्यिक अर्थशास्त्राचे उद्दिष्ट म्हणजे नैतिक, सामाजिक, किंवा नैतिक उद्दिष्टांच्या आधारे धोरणे सुचवणे. यामध्ये आर्थिक न्याय, समता, आणि कल्याणाच्या दृष्टीने मते असतात.

उदाहरणे:

"सरकारने उत्पन्नातील असमानता कमी करण्यासाठी श्रीमंतांवर कर वाढवायला हवा."

"आरोग्यसेवा सर्वांसाठी मोफत असायला हवी, कारण ती एक मूलभूत मानवी हक्क आहे."

प्रामाण्यिक अर्थशास्त्राचे गुणधर्म:

व्यक्तिनिष्ठ आणि मताधारित: हे त्या-त्या व्यक्तींच्या मतांवर आधारित असते.

धोरणकेंद्रित: नैतिक किंवा सामाजिक उद्दिष्टांनुसार कृती सुचवण्यावर लक्ष केंद्रित करते.

वादग्रस्त: प्रामाण्यिक विधाने बहुतेक वेळा वाद निर्माण करतात, कारण ती वैयक्तिक किंवा सामाजिक विश्वासांवर आधारित असतात, जी वेगवेगळी असू शकतात.

सकारात्मक आणि प्रामाण्यिक अर्थशास्त्रातील मुख्य फरक:

सकारात्मक अर्थशास्त्र: हे उद्देशपूर्ण आणि तथ्याधारित आहे. हे "काय आहे?" किंवा "काय होईल?" यासारख्या प्रश्नांना उत्तर देते आणि त्यासाठी निरीक्षणीय निष्कर्षांचा वापर करते.

प्रामाण्यिक अर्थशास्त्र: हे व्यक्तिनिष्ठ आणि मताधारित आहे. हे "काय असायला हवे?" किंवा "काय व्हायला हवे?" यासारख्या प्रश्नांना उत्तर देते आणि नैतिक किंवा मूल्याधारित तत्त्वांवर आधारित असते.

अर्थशास्त्रात यांचे महत्त्व:

सकारात्मक अर्थशास्त्र: हे अर्थव्यवस्था कशी कार्य करते हे समजून घेण्यास आणि वास्तव परिस्थितींवर आधारित भविष्यवाण्या करण्यास मदत करते.

प्रामाण्यिक अर्थशास्त्र: हे धोरण तयार करण्यास मदत करते, कारण हे समाजाच्या मूल्ये आणि उद्दिष्टे विचारात घेतलेले असते. याचा वापर उत्पन्न असमानता, पर्यावरण संरक्षण, कररचना, आणि सामाजिक कल्याण कार्यक्रमांवर चर्चा करण्यासाठी केला जातो.

सारांश:

अर्थशास्त्र सकारात्मक शास्त्र म्हणून आर्थिक घटना आणि परिणामांचा विश्लेषण करते आणि प्रामाण्यिक शास्त्र म्हणून आर्थिक धोरणे सुचवते जी नैतिक आणि सामाजिक उद्दिष्टांवर आधारित असतात. या दोन्ही पैलू एकमेकांना पूरक आहेत आणि अर्थव्यवस्था समजून घेणे व धोरणे तयार करणे यासाठी आवश्यक आहेत.